GDP là gì? Ý nghĩa và cách tính chỉ số GDP?

GDP được biết đến là thuật ngữ quen thuộc chuyên ngành trong lĩnh vực kinh tế. Vậy, GDP là gì? Cách tính chỉ số GDP chính xác như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.

Trong lĩnh vực kinh tế, có rất nhiều thuật ngữ chuyên ngành mà không phải ai cũng hiểu rõ. Và GDP cũng vậy, mặc dù nó được sử dụng rộng rãi khi nói về tài chính, thế nhưng vẫn còn xa lạ với nhiều người. Việc hiểu rõ các chỉ số GDP sẽ giúp chúng ta đánh giá tổng quan được tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế quốc gia. 

Để hiểu rõ GDP là gì, cách tính GDP chính xác nhất, các bạn hãy cùng Ngân Hàng Việt tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé! 

Giới thiệu tổng quan về GDP

GDP là một chỉ số quan trọng đánh giá sự phát triển kinh tế của một quốc gia nên được nhiều người quan tâm.  Để hiểu rõ hơn về GDP, các bạn hãy tìm hiểu những thông tin sau.

GDP là gì?

GDP là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Gross Domestic Product, dịch ra Tiếng Việt có nghĩa là tổng sản phẩm nội địa hay tổng sản phẩm quốc nội. GDP dùng để đo lường tổng giá trị thị trường của tất cả các hàng hóa, dịch vụ cuối cùng được xuất ra trong phạm vi lãnh thổ quốc gia trong thời gian nhất định. 

Thông thường người ta sẽ tính GDP theo năm hoặc 1 quý. Tuy nhiên, để hiểu rõ GDP là gì, các bạn cần nắm rõ một số ý như sau:

• GDP là chỉ tiêu đo lường tổng giá trị thị trường ( cộng rất nhiều loại sản phẩm để thành một chỉ tiêu duy nhất).
• GDP biểu thị đầy đủ tất cả các hàng hóa được sản xuất ra trong nền kinh tế và được bán hợp pháp trên các thị trường, không tính các loại dược phẩm bất hợp pháp và rau củ quả trong vườn nhà.  
• Hàng hóa và dịch vụ được tính trong GDP bao gồm hàng hoá hữu hình (thực phẩm, xe hơi, quần áo…) và dịch vụ vô hình (cắt tóc, khám bệnh, lau nhà…).
• GDP bao gồm giá trị của hoá, dịch vụ cuối cùng, không tính giá trị của những hàng hóa trung gian.
• GDP bao gồm hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ra trong thời kỳ hiện tại, không bao gồm hàng hóa được sản xuất ra trong quá khứ.
• GDP tính theo phạm vi lãnh thổ kinh tế bao gồm các đơn vị kinh doanh, sản xuất dưới hình thức cá nhân, hộ gia đình, tổ chức. 
• GDP phản ánh giá trị sản xuất trong một khoảng thời gian cụ thể.

GDP bình quân đầu người là gì?

GDP bình quân đầu người (GDP per capita) là chỉ tiêu thống kê kinh tế thể hiện kết quả kinh doanh bình quân đầu người của một lãnh thổ quốc gia trong 1 năm. Để tính GDP bình quân đầu người, người ta sẽ lấy GDP của quốc gia chia cho tổng số dân tại thời điểm đó.

Chỉ số GDP bình quân đầu người cao thông thường sẽ tỷ lệ thuận với mức thu nhập, chất lượng sống của người dân. Song, tại một số quốc gia có chỉ số GDP cao nhưng chưa chắc đã mức sống đã là cao nhất. 

Yếu tố nào ảnh hưởng tới GDP?

Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng tới GDP tùy theo phạm vi lãnh thổ của một quốc gia. Ty nhiên, có 3 yếu tố ảnh hưởng nhất định tới GDP phải kể đến như: 

• Dân số: Dân số vừa là nguồn cung cấp lao động tạo ra của cải vật chất, tinh thần vừa là đối tượng tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ. Vì thế, dân số và GDP có mối quan hệ không tách rời.
• FDI (Foreign Direct Investment): Chỉ số đầu tư trực tiếp người ngoài của cá nhân hoặc tổ chức vào nước khác. FDI bao gồm tiền bạc, vật chất, phương tiện sản xuất, cơ sở hạ tầng… 
• Lạm phát (inflation): Kinh tế của một quốc gia muốn tăng trưởng cao thì phải chấp nhận lạm phát ở mức độ nhất định. Nếu lạm phát cao quá mức cho phép sẽ gây ra ngộ nhận về tăng trưởng GDP và tạo ra khủng hoảng kinh tế.

Ý nghĩa của chỉ số GDP

Đối với bất cứ lãnh thổ quốc gia nào, chỉ số GDP đều có ý nghĩa rất lớn. Cụ thể như sau:

• GDP là thước đo đánh giá tốc độ tăng trưởng kinh tế của quốc gia, sự biến động của sản phẩm dịch vụ theo thời gian.  
• GDP suy giảm khiến kinh tế bị suy thoái, lạm phát, thất nghiệp, đồng tiền mất giá… Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới việc sản xuất kinh doanh cũng như đời sống của người dân.
• Chỉ số GDP bình quân đầu người cho biết thu nhập và chất lượng sống của người dân. 

Cách tính chỉ số GDP chính xác

Để tính chỉ số GDP, chúng ta có thể áp dụng bằng nhiều phương pháp khác nhau. Mỗi phương pháp lại có một công thức riêng biệt. Cụ thể: 

Phương pháp chi tiêu (tính tổng chi tiêu)

Phương pháp tính GDP này được đánh giá là chính xác nhất. GDP của một quốc gia sẽ được tính bằng cách lấy tổng tất cả số tiền mà các hộ gia đình sử dụng để mua sắm hàng hóa, dịch vụ. Công thức tính như sau: 

GDP = C + G + I + NX

Trong đó: 

• C (Chi tiêu của hộ gia đình bao gồm sản phẩm, dịch vụ).
• G (Chi tiêu của chính phủ bao gồm giáo dục, y tế, an ninh, giao thông, dịch vụ, chính sách…).
• I (Tổng đầu tư bao gồm các khoản chi tiêu của doanh nghiệp về trang thiết bị, nhà xưởng…
• NX (cán cân thương mại) NX = X (xuất khẩu [export]) – M (nhập khẩu [import]).

Phương pháp chi phí (tính theo thu nhập)

Với phương pháp này, chúng ta sẽ tính GDP bằng tổng tiền lương, tiền lãi, lợi nhuận và tiền thuê sinh ra trong nền kinh tế nội địa. Công thức tính GDP theo thu nhập như sau: 

GDP = W + I + Pr + R + Ti + De

Trong đó:

• W (Wage): Tiền lương.
• I (Interest): Tiền lãi.
• Pr (Profit): Lợi nhuận.
• R (Rent): Tiền thuê.
• Ti (Indirect tax): Thuế gián thu.
• De (Depreciation): Khấu hao tài sản cố định.

Phương pháp sản xuất

Ở góc độ sản xuất, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là tổng giá trị gia tăng kinh tế của một quốc gia trong một thời gian nhất định. Công thức tính GDP theo phương pháp giá trị gia tăng như sau:

GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu

hoặc

GDP = Giá trị sản xuất – chi phí trung gian + thuế nhập khẩu

Trong đó: Giá trị gia tăng có thể là tiền công, bảo hiểm, thuế sản xuất, khấu hao mòn tài sản cố định…

Phân biệt chỉ số GDP và GNP

GDP và GNP là 2 chỉ số quan trọng trong lĩnh vực kinh tế của một quốc gia. Tuy nhiên, nhiều người đang nhầm lẫn về 2 chỉ số này khi nhìn nhận, đánh giá nền kinh tế của một quốc gia. Chính vì thế, để phân biệt điểm giống và khác nhau giữa 2 chỉ số này, các bạn hãy tham khảo thông tin sau:  

Giống nhau:

• Đều là chỉ số dùng để đánh giá sự phát triển kinh tế của một quốc gia.
• GDP và GNP đều là con số cuối cùng của 1 quốc gia/năm.
• Chỉ số GDP và GNP đều được xác định theo một công thức cụ thể.

Khác nhau:

Trong đó: 

• C: Chi phí tiêu dùng cá nhân.
• G: Chi phí của nhà nước.
• I: Tổng đầu tư cá nhân
• NX: “xuất khẩu ròng” của nền kinh tế
• X: Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ
• M: Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ.
• NR:Thu nhập ròng từ các hàng hóa và dịch vụ đầu tư ở nước ngoài.

Trên đây là những thông tin giải đáp thắc mắc GDP là gì, cách tính GDP chính xác mà các bạn có thể tham khảo. Đây là một trong những chỉ số quan trọng trong việc đánh giá nền kinh tế của một lãnh thổ quốc gia. Hy vọng bài viết trên đã góp phần giúp bạn dễ dàng hiểu cũng như phân tích sự biến đổi của nền kinh tế.